Filtriranje vina
Zadatak filtracije je da iz vina odstrani čestice mutnoće i njihov talog kako bi vino ostalo bistro, a to se postiže propuštanjem vina kroz pregrade na kojima se zadržavaju čestice u suspenziji, a prolazi bistro vino. Za filtraciju je bitna porozna tvar kojima mora ispunjavati uvjete da ne mijenja kemijski sastav vina, da ne mijenja organoleptička svojstva vina, da se čestice lako hvataju i zadržavaju na filteru i da brzo ne začepljuju filter. Filtracija može biti na principu djelovanja adsorpcije ili djelovanja poroziteta materijala kroz koje prolazi vino. Rad filtera može biti dvostruki, a najčešće se primjenje rad pri stalnom pritisku od 0,4 do 0,6 bara uz postupno smanjenje brzine filtracije, a rjeđe rad pri stalnoj brzini filtracije uz postepeno povećanje pritiska. Dijele se na naplavne i pločaste filtre.
Filtracija putem adsorpcije - najznačajniji predstavnik tvari ove vrste filtracije je celuloza i celulozna vlakna vrlo velikih dimenzija od 20 do 30 mikrona. Propuštanjem mutnog vina kroz celulozna vlakna prvo ćemo dobiti bistro vino, a nakon nekog vremena ono će biti sve mutnije jer celulozna vlakna imaju ograničenu adsorptivnu moć sa pozitivnim električnim nabojem i nakon nekog vremena se iscrpljuju pa ih je potrebno obnavljati. Zbog toga se celuloza ne upotrebljava za filtraciju jako mutnih vina već za bistrija vina kod kojih je već izvršena gruba filtracija pa je potrebno samo da dobiju kristalnu čistoću. Ta tzv. fina filtracija se obično obavlja pri punjenju vina u boce.
Filtracija putem poroziteta - kod ovog načina filtracije pore filtracijskog sloja su manje od dimenzija čestica mutnoće pa se zadržavaju na njemu dok s druge strane prolazi bistro vino.
Vina koja u sebi sadrže sluzaste i smolaste tvari kao zaštitne koloide vrlo brzo i često začepljuju filtar tako da se vina dobivena od grožđa napadnutog plemenitom plijesni vrlo teško filtriraju jer sadrže veće količine dekstrana kao sluzaste tvari. Na brzinu filtracije ima utjecaj viskozitet vina i temperatura jer vina bogata ekstraktom sporije prolaze kroz filtar, a ako je temperatura vina viša viskozitet će biti manje pa će brzina filtracije biti veća i obrnuto. Prije su se upotrebljavali materijali kao azbest i infuzorijska zemlja, a danas je to celuloza, pamuk i perlit.
Azbest je mineralna tvar sastavljena od magnezija i kalcijevog silikata, ima tanku i finu vlaknastu strukturu, dimenzija 1 do 3 mikrona. Vrlo često se upotrebljava i mješavina azbesta i celuloze koja se uglavnom koristi kod naplavnih filtera. Danas se vrlo rijetko upotrebljava i izbačen je iz uporabe jer sadrži određena kancerogena svojstva i može izazvati plućnu bolest azbestozu pa je zamjenjen sa celulozom.
Infuzorijska zemlja predstavlja ostatke davno izumrlih životinja koji se nalaze u velikim naslagama na mjestima nekadašnjih velikih morskih dubina. U svojim vrlo finim porama sadrži dosta organske tvari, prodaje se kao bijeli ili žuto-crveni prah, finije je i grublje strukture pa se može koristiti i za finu i grubu filtraciju. Upotrebljena u velikim količinama nije poželjna jer ima veliku adsorpcijsku moć pa može smanjiti boju, posebno kod crnih vina. Nekada se događa da vino dobije okus po zemlji ali to se javlja samo u prvih 100 l pa se preporučuje za filtriranje veće količine vina. Može se upotrijebiti u kombinaciji sa celulozom pa se koristi kod naplavnih filtera.
Perlit je sredstvo koje je proizvod površinskog stalkastog sloja stijena vulkanskog porijekla, a prodaje se u obliku bijelog praha od vrlo sitnih zrnaca. Djelovanje mu je slično kao i kod infuzorijske zemlje s kojom se vrlo često kombinira.
Naplavni filtri
Kod naplavnih filtera filtracijski materijal se unosi u filter putem naplavljivanja i obliku suspenzije sa vinom tako da mutno vino dolazi s jedne strane naplavnog sloja, prolazi kroz njega ostavljajući čestice mutnoće i izlazi s druge strane kao bistro vino. Kao materijal za filtraciju koristi se infuzorijska zemlja u kombinaciji sa celulozom ili perlitom. Obično se koriste za mutnija vina, za tzv. grubu filtraciju, velikog su kapaciteta i dijele se na otvorene i zatvorene.
Otvoreni filtri su najstariji tipovi filtara, otvoreni su s gornje strane i rade na principu cijedila. Rade pod pritiskom kojeg stvara vino svojim slobodnim padom, malog su kapaciteta i danas nisu u primjeni.
Zatvoreni filtri se sastoje od filtracijske komore sa elementima za nanošenje naplavnog slova filtracijskog materijala. Filtracijski elementi su metalna sita od nehrđajućeg čelika. Rade pod pritiskom tako da se u njih vino unosi putem pumpi, velikog su kapaciteta i vrlo su zastupljeni u tehnologiji vina.
Pločasti filtri
Kod pločastih filtera fltracijske komore za mutno i bistro vino čine naizmjenično postavljeni okviri sa ulošcima od celuloznih ploča koji se postavljaju između njih. Te ploče su istih dimezija kao i okviri i sa jedne strane su sa hrapavom, a sa druge sa glatkom površinom koje se postavljaju tako da hrapava strana uvijek bude okrenuta prema dotoku mutnijeg vina.
Kada se okviri slože jedan uz drugi , stvara se cijev na sva četiri kraja kroz koju protječe vino. Dovodna cijev s mutnim vinom je donji dio, a odvodna s bistrim vinom je gornji dio. Vino kroz filtar protječe pod tlakom od 1 do 1,5 bara koji stvara crpka koja je obično ugrađena na filtru. Da vino ne bi poprimilo miris ploča, prvo se kroz pročistač propusti vodena otopina limunske kiseline, te manja količina vina i tek onda počinje prava filtracija. Dimenzije okvira i ploča mogu biti različite pa o njima ovisi i propusna moć filtra uz faktor zamućenja vina. Pločasti filtri se najviše koriste za finu filtraciju neposredno prije punjenja vina u boce.
EK filtracija označava postupak sterilne filtracije na pločastim filterima sa posebnim EK pločama (entkeimen=bez mikroba) koje ne propuštaju mikroorganizme, što je posebno značajno za vina sa ostatkom šećera u kojima želimo odstraniti kvasce i otkloniti mogućnost refermentacije u boci, tzv. biološka stabilizacija. Mora se obavljati pod strogo sterilnim uvjetima i prije filtracije filtar se mora sterilizirati sa vodenom parom niskog pritiska ili sa toplom vodom od 80°C.
Membranski filtri
Izrađuju se od acetatne celuloze ali i od drugih polimera kao što se poliamid, PVC, nitratna celuloza i kalcijev titanat. Odlikuju se veoma finom građom spužvaste strukture i vrlo malog poroziteta pa se najčešće primjenjuju za odstranjivanje mikroorganizama iz vina radi biološke stabilnosti neposredno prije punjenja u boce. Imaju veliki učinak jer najveći dio membrana čine pore, oko 80% ukupne površine i brzina protjecanja vina kroz njih je vrlo velika, a pritisak pri filtraciji je od 3 do 5 bara. Prije ove filtracije vino mora biti savršeno bistro i čisto.
Vakum filtri
Vakum rotirajući filtri najčešće se upotrebljavaju za talog, tj. za odvajanje bistrog vina iz taloga poslije pretakanja vina, koje se vrši na principu korištenja visokog vakuma koji se stvara u filtru. Filitar se sastoji od dva odvojena dijela, korita za talog koje služi za prihvaćanje vlažnog taloga i rotirajućeg bubnja koji u biti predstavlja sam filtar. Na bubnju se nalazi platneni omotač koji se prije filtracije naplavi infuzorijskom zemljom ili perlitom da se stvori filtracijski sloj.
Tangencionalana filtracija
Tangencijalno mikropročišćavanje ili poprečno strujeće pročišćavanje, mošt ili vino oslobađamo od sveukupnih nečistoća, a posebno od kvasaca i bakterija, pa je time obavljena hladna sterilizacija vina i to bez pomoćnih sredstava za pročišćavanje kao što su ploče ili infuzorijska zemlja koje danas predstavljaju ekološki problem jer onečišćuju okoliš.
Ova filtracija obavlja se primjenom porozne membrane kroz koju otopljene tvari u vinu prolaze, dok se kruti dijelovi (onečišćenja) zadržavaju. Vino se u filtar dovodi tangencijalno velikom brzinom preko membrane i dio vina prolazi kroz membranu i napušta sustav, a nefiltrirani dio se ponovno vraća u kružni tok filtra. Na membrani dolazi do nakupljanja čestica nečistoća, a dotok vina stalno ispire površinu membrane pa tako ne dolazi do začepljenja.
Membrane se izrađuju od polipropilena ili polisulfana, kapilarne su i kroz njihovu unutrašnjost struji mutno vino, a bistro otječe kroz membranu.
Gornja Gracenica
Saturday, 24 June
See 7-Day Forecast
| Sun | Mon | Tue | Wed | Thu | Fri |
| | | | | |
| +31° | +27° | +31° | +31° | +31° | +24° |
| +22° | +20° | +18° | +23° | +23° | +15° |
